Brontekst bekijken van Aansturing eerstelijnszone

== Zorgraad ==
De zorgraad stuurt de eerstelijnszone aan.

=== Voorlopige zorgraad --> Definitieve zorgraad ===
Wanneer Eerstelijnszones in 2020 effectief erkend zullen worden, zal een definitieve Zorgraad moeten samengesteld worden. 

In functie van het opstellen van een erkenningsdossier tegen eind 2019, vraagt de overheid dat een voorlopige Zorgraad zou worden samengesteld. 

=== Waarom de keuze om zo snel mogelijk een voorlopige Zorgraad te vormen? ===
Vanuit onze Eerstelijnszone Dender wilden wij zo snel mogelijk overgaan tot de vorming van deze voorlopige Zorgraad, zodat we in 2019 met deze Zorgraad – en in overleg met ons Forum – kunnen onderzoeken hoe we deze nieuwe structuur zo optimaal mogelijk kunnen laten werken.  De inzichten die wij gedurende dit jaar opdoen rond samenstelling Zorgraad, onderbouw, manier van werken, … kunnen ons helpen in de vorming van de definitieve Zorgraad. 

Op die manier zetten wij onze pioniersrol ook op dit terrein verder!

De vorming van een voorlopige Zorgraad binnen ELZ Dender dient m.a.w. gezien te worden:

* binnen een continuüm dat volgt uit het traject dat werd aangegaan in het kader van het Pioniersproject ‘Samenwerken in de eerstelijnszone Dender’
* als aanloop naar de effectieve opstart van ELZ Dender.

=== Stappenplan richting de vorming van de voorlopige Zorgraad ===

* Op basis van de oplijsting van de verplichte en optionele partners uit de oproep n.a.v. de vorming van Eerstelijnszones en van de inzichten opgedaan tijdens de uitwerking van de 5 basisvragen (bv.. voor wie en met wie) werd een eerste voorstel uitgewerkt door het veranderteam en voorgelegd aan een werkgroep en nadien aan het veranderforum van juni 2018.
* In de zomer van 2018 stuurde de Vlaamse Overheid richtlijnen rond voor de samenstelling van voorlopige Zorgraden van de eerstelijnszones.  Binnen het veranderteam werd het eigen gedragen voorstel van het veranderforum naast deze richtlijnen gelegd en werd vanuit deze analyse een nieuwe voorstelnota uitgewerkt en voorgelegd aan het veranderforum van september 2018.
* Op basis van de input uit de gesprekstafels werd een aangepaste voorstelnota rondgestuurd aan alle betrokkenen binnen de Eerstelijnszone Dender. Elke partner van de Eerstelijnszone kreeg zo de kans om opmerkingen en/of aanvullingen te bezorgen.
* Nadien volgde een laatste herwerking door het veranderteam, waarbij zoveel mogelijk rekening gehouden werd met deze opmerkingen en aanvullingen.
* Deze finale versie werd niet meer opnieuw ter bekrachtiging voorgelegd.  Aangezien het gaat om een voorlopige zorgraad werd het mandaat gevraagd om met deze zorgraad (gevormd op basis van deze nota) een jaar lang verder te pionieren, werking te onderbouwen, nevenstructuren uit te werken, … Deze proefperiode zal ons in staat stellen om deze finale nota te evalueren en zonodig bij te sturen met het oog op het indienen van ons erkenningsdossier.
* In een clusteroverleg (alle partners van de eerstelijnszones werden uitgenodigd op een gezamenlijk moment, maar na plenaire toelichting per cluster rond de tafel gezet) werd aan de desbetreffende partners gevraagd om vanuit de afgeklopte principes te komen tot afspraken rond het afvaardigen van het afgesproken aantal leden voor de cluster.
* Tijdens dit clusteroverleg werd er bewust voor gekozen om deze clustergesprekken niet te laten modereren door een lid van het veranderteam, aangezien deze leden zelf ook potentieel kandidaat waren voor de voorlopige Zorgraad.
* Na dit clusteroverleg werd een kandidaatstellingsformulier opgestuurd naar alle partners van de Eerstelijnszone (zie bijlage).  Hierbij werd, naast een aantal persoonlijke gegevens, ook gevraagd naar een motivatie, maar ook naar het bekrachtigen van de basisprincipes van de Eerstelijnszone, zoals uitgewerkt in de vijf basisvragen.
* Op het veranderforum van november werd aan alle kandidaten per cluster gevraagd om zich voor te stellen.  Aansluitend volgde bewust geen individuele stemming, maar kregen de leden van het veranderforum wel de kans om mogelijke principiële bezwaren bij deze voorgestelde samenstelling te uiten.
* Stel dat deze er zouden geweest zijn, dan was de afgesproken procedure dat in tafelgesprekken zou gezocht worden naar een compromisvoorstel waarin iedereen zich kon vinden.  Er werden echter geen bezwaren geuit, waardoor de 15 kandidaten met unanieme gedragenheid verkozen werden als leden voor onze voorlopige Zorgraad.

=== Prioritaire doelstellingen voor de Zorgraad (letterlijk overgenomen uit de Vlaamse richtlijnen) ===

# De organisatie binnen de eerstelijnszone van de '''afstemming''' tussen de zorgaanbieders onderling, tussen de zorgaanbieders en de personen met zorg- en ondersteuningsnood, mantelzorgers en vrijwilligers.
# Het '''stimuleren van de interdisciplinaire en multidisciplinaire samenwerking''', waaronder ook gegevensdeling, tussen de zorgaanbieders binnen de eerstelijnszone.
# Het '''ondersteunen van verenigingen''' die alle vrijwillig toegetreden zorgaanbieders groeperen die binnen een eerstelijnszone hun beroepsactiviteit uitoefenen.

Ter info: Met “verenigingen van vrijwillig toegetreden zorgaanbieders” bedoelt de overheid die structuur die in de gezondheidszorg beter gekend is als de “kringen”. Vermits we een dergelijke structuur zinvol achten voor alle clusters/beroepsgroepen werd gezocht naar een nieuwe noemer.

* Het '''ondersteunen van de ontwikkeling van het geïntegreerd breed onthaal''' voor wat betreft de afstemming en de samenwerking met zorgaanbieders en het realiseren van een maximale rechtentoekenning en toegang tot diensten en voorzieningen.
* Het '''aanleveren van gegevens''' aan het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin voor de Sociale Kaart.

Zoals bepaald in art. 2 §1 2° van datzelfde besluit van de Vlaamse Regering werken de initiatiefnemers ook aan

“Het volgens de richtlijnen '''oprichten en samenstellen van voorlopige zorgraden''' met een diverse en pluralistische samenstelling met het oog op het indienen van een formeel erkenningsdossier tegen 31/12/2019”.

=== Algemene principes voorlopige Zorgraad ELZ Dender ===
Alvorens een voorstel rond de samenstelling van een voorlopige Zorgraad uit te werken werden een aantal algemene principes uitgewerkt.  Deze algemene principes waren de uitgangspunten bij de verdere invulling van de Zorgraad en onderliggende clusters.

* Het aantal leden beperken in functie van '''werkbaar en wendbaar''' vergaderen (groep van maximum 15 personen).
* De samenstelling van de Zorgraad kan '''dynamisch''' zijn in de loop van de tijd en moet kunnen inspelen op evoluties binnen het regionale zorglandschap.
* De Zorgraad capteert '''specifieke problematieken binnen ELZ Dender'''. Dit bepaalt welke specifieke expertises men wil meenemen en vraagt borging.
* Er heerst '''duidelijkheid onder welke cluster''' iets valt waardoor hierover geen of slechts minimale discussie bestaat.
* '''Evenwaardigheidsprincipe''' dat vanuit het perspectief van de clusters gezien moet worden en niet vanuit het aantal zetels ('''clusterdenken'''). Binnen de clusters is elke partner evenwaardig.
* '''Gelijkwaardigheid tussen de 4 clusters'''.  Vlaanderen spreekt over gelijkwaardigheid tussen de 3 clusters, Zorg, Welzijn en Lokaal Bestuur.  Binnen onze ELZ Dender werd de cluster Personen met zorg- en ondersteuningsnoden en Mantelzorgers bewust op gelijk niveau gebracht.  Zij staan immers centraal in deze eerstelijnshervorming.
* '''Door dit gelijkwaardigheidsprincipe hoeft niet elke cluster evenveel leden te tellen'''.  Los van het aantal leden heeft elke cluster immers dezelfde waarde.  Elk voorstel, elk concept, elke beslissing, … zal immers moeten gedragen zijn door elke cluster en niet door een meerderheid van leden (los van de clusters) wil men ook de gedragenheid binnen het geheel van de ELZ waarborgen.
* Geen zaken regelen die nu nog niet geregeld moeten worden.
* Tijdens de verschillende besprekingsrondes met het oog op het tot stand komen van de Voorlopige Zorgraad werden nog heel wat bedenkingen, aanvullingen, voorstellen, … bezorgd.  Deze werden wel verzameld, maar niet opgenomen als basisprincipes, zodat de Voorlopige Zorgraad nog de kans krijgt om zonder beperkingen de verdere werking uit te tekenen, zonder te botsen op grenzen die achteraf onnodig blijken te zijn of op een andere manier kunnen ingevuld worden.
* Elke cluster kan en mag een '''eigen specifieke dynamiek''' bezitten.
* Wij achten het noodzakelijk dat elke cluster een eigen achterliggende werking uitbouwt, waarin alle mogelijke partners elkaar vinden, met elkaar kunnen communiceren, input kunnen vragen, kunnen terugkoppelen, …  Hoe deze dynamiek specifiek wordt uitgewerkt hoeft niet in elke cluster gelijk te zijn (bv.. structureel fysiek overleg, digitaal overlegplatform, …)
* De leden van de Zorgraad zijn '''gedragen door de cluster''' waartoe zij behoren.
* Alle partners die toegetreden zijn tot onze ELZ kunnen en mogen zich uitspreken over de afvaardiging binnen de Zorgraad vanuit hun cluster.  Zorg- en/of welzijnsaanbieders die er echter voor kiezen om (nog) niet toe te treden tot de ELZ, kiezen er bewust voor om (nog even) aan de zijlijn te staan.  Anderen die zich wel engageren kunnen dan ook niet afhankelijk zijn van deze ‘afwezige’ groep.
* De Zorgraad streeft naar een samenwerkingsmodel waar overgaan tot stemming kan vermeden worden ('''samen een gemeenschappelijk doel nastreven''').
* Verfijning van afspraken m.b.t. stemprocedure wordt opgenomen bij het uitwerken van een Huishoudelijk Reglement.

=== Administratieve overlast voorkomen. ===
Een bijzondere bezorgdheid gaat uit naar de '''continuïteit binnen de werking'''.

In eerste instantie dient de nodige continuïteit gegarandeerd te worden bij de stap van een veranderteam naar een voorlopige Zorgraad, maar ook nadien naar de definitieve Zorgraad (wat niet wil zeggen dat al deze leden verzekerd zijn van hun plaats in het volgende orgaan). 

Daarnaast vinden we het ook belangrijk dat dit continuïteitsprincipe ook in de toekomst meegenomen wordt.  Stel dat men naar een vaste tijdsduur voor de samenstelling van de Zorgraad zou gaan, dan achten wij het raadzaam om niet de gehele samenstelling op hetzelfde moment te vervangen.  Hoe dit specifiek verder uitwerkt, kan later worden ingevuld.

Eigen '''functie en organisatie''' kunnen '''overstijgen.'''

De leden van de voorlopige Zorgraad engageren zich om deel te nemen aan de voorlopige Zorgraad vanuit het streven het collectieve belang van de eerstelijnszone te dienen, uitgeschreven in de missie van de eerstelijnszone, en dus niet het individuele belang van de eigen beroepsgroep of sector.

'''Specifieke doelgroepen en inhoudelijke thema’s''' worden bewaakt over '''het geheel van de voorlopige Zorgraad''' en niet per cluster of per lid.

Bijvoorbeeld specifieke aandacht voor personen met dementie, geestelijke gezondheidszorg, personen met een beperking, preventie, kansarmoede, zorgend vrijwilligerswerk, preventie, ….

Deze doelgroepen, thema’s, … verdienen absoluut de nodige aandacht binnen de werking van de Zorgraad, maar kunnen niet allemaal vertaald worden in een specifieke vertegenwoordiger binnen de Zorgraad. 

De opvolging van deze prioritaire doelgroepen, thema’s, … zullen daarom in het geheel van de werking geborgd moeten worden'''. ''' Opnieuw kan de specifieke invulling hiervan in het proefjaar van de voorlopige Zorgraad verder uitgewerkt worden.

=== De vier clusters binnen de voorlopige Zorgraad ELZ Dender ===
[[Bestand:De vier clusters.png|alt=De vier clusters|miniatuur|De vier clusters]]

==== '''''Cluster Lokale Besturen''''' ====

* Expertise en vaardigheden : Bijdrage vanuit WWOL (wonen-werken-onderwijs-leven) met specifieke aandacht voor Huis van het Kind. Deze cluster omvat een breed perspectief van alle levensdomeinen.
* Vlaamse richtlij : maximum 6 vertegenwoordigers en betrokkenheid vanuit hun regierol zoals gedefinieerd in het decreet lokaal sociaal beleid.
* Samenstelling binnen ELZ Dender: '''3 vertegenwoordigers''' in voorlopige Zorgraad waarvan 1 met specifieke '''expertise Huis van het Kind''' en waarvan '''1 stad''' (Dendermonde) en '''2 gemeenten'''.
* Vertegenwoordigers binnen deze cluster kunnen zowel vanuit administratie komen, als dat het gemandateerden kunnen zijn.  Prioritair uitgangspunt is dat het mensen zijn die het juiste mandaat hebben en die ruimte hebben om een actieve rol op te nemen in deze Zorgraad.

==== '''''Cluster Gezondheidszorg''''' ====

* Expertise en vaardigheden : Bijdrage vanuit medisch en paramedisch aanbod. Deze cluster omvat een breed perspectief van alle levensdomeinen.
* Vlaamse richtlijn : maximum 6 vertegenwoordigers uit de groep medische en paramedische beroepen zijnde huisartsen, thuisverpleegkundigen, kinesitherapeuten, tandartsen, apothekers, podologen, vroedvrouwen, ergotherapeuten en diëtisten, de eerstelijns geestelijke gezondheidszorg : de klinisch psychologen, de eerstelijnspsychologische functies en de partners actief in functie 1 van de netwerken voor volwassenen art. 107 en activeringsprogramma 1 van de netwerken geestelijke gezondheid kinderen en jongeren.
* Samenstelling binnen ELZ Dender : '''5 vertegenwoordigers''' in de voorlopige Zorgraad. Los van de in de Vlaamse richtlijn opgesomde categorieën handelt dit over alle beroepsgroepen actief binnen de sector gezondheidszorg.

==== '''''Cluster Welzijn''''' ====

* Expertise en vaardigheden : Bijdrage vanuit WWOL en binnen breed perspectief van alle levensdomeinen.
* Vlaamse richtlijn : maximum 6 vertegenwoordigers uit de groep woonzorgcentra, diensten gezinszorg en aanvullende thuiszorg, lokale dienstencentra, diensten maatschappelijk werk van de ziekenfondsen, centra voor algemeen welzijnswerk en de sociale dienst van openbare centra voor maatschappelijk welzijn.
* Samenstelling binnen ELZ Dender : '''5 vertegenwoordigers''' uit de groep woonzorgcentra, diensten gezinszorg en aanvullende thuiszorg, lokale dienstencentra, diensten maatschappelijk werk van de ziekenfondsen, centra voor algemeen welzijnswerk en de sociale dienst van openbare centra voor maatschappelijk welzijn. Het is aan de cluster Welzijn om te '''komen tot een gedragen vertegenwoordiging'''  met 5 plaatsen volgens een uit te werken scenario.

==== '''''Cluster Personen met zorg en ondersteuningsnoden en Mantelzorgers''''' ====

* Expertise en vaardigheden : Bijdrage is bieden van vertegenwoordiging en participatie voor de groep personen met zorg- en ondersteuningsnoden en de groep mantelzorgers. De organisatie van deze vertegenwoordiging geniet extra aandacht vanuit ELZ Dender en wordt meegenomen als een apart project. Ook wordt de piste verkend om vanuit andere clusters het peter/meterschap voor deze cluster op te nemen.
* Vlaamse richtlijn : 2 vertegenwoordigers
* Deze oefening zal zowel binnen het Vlaams Mantelzorgplatform als binnen ELZ Dender opgenomen worden. In de voorlopige Zorgraad voorzien we een mogelijkheid naar extra ondersteuning bovenop de reële vertegenwoordiging.
* Samenstelling binnen ELZ Dender : '''2 vertegenwoordigers''' in de voorlopige Zorgraad. Vanuit de huidige ervaring dient gezocht naar een '''passende methodiek om de vertegenwoordiging''' voor zowel de groep Personen met zorg- en ondersteuningsnoden als de groep Mantelzorgers op een georganiseerde manier te realiseren binnen ELZ Dender.

==== '''''Cluster Open Stoel''''' ====

* Expertise en vaardigheden : Deze cluster biedt mogelijkheid tot het toevoegen van specifieke en tijdelijke expertise binnen de Zorgraad in functie van actuele vragen, noden en behoeften.
* Vlaamse richtlijn : maximum 4 vertegenwoordigers voor ‘open’ stoelen. Naargelang het thema of de agenda kan de voorlopige Zorgraad beslissen om een specifieke expertise vanuit de optionele partners uit te nodigen bv. vanuit de basis specialistische zorg.
* Samenstelling binnen ELZ Dender : onbepaald aantal tijdelijke en specifieke actoren die kunnen komen uit voorgaande clusters of van buiten de reeds vertegenwoordigde clusters. Deze personen hebben een adviserende rol binnen de voorlopige Zorgraad en zijn niet stemgerechtigd.
* Zij kunnen zichzelf uitnodigen op een Zorgraad, maar kunnen evenzeer door de vaste leden worden uitgenodigd om een bepaalde expertise binnen te trekken voor de bespreking van een specifiek onderwerp. 

=== Samenvatting aantal voorlopige Zorgraad ===  

{| class="wikitable"
|'''Clusters'''
| 
|'''ELZ Dender'''

'''Aantal'''
|'''Vlaamse richtlijn'''

'''(max. aantal)'''
|-
|Lokale Besturen
|
|3
|6
|-
|Gezondheidszorg
|
|5
|6
|-
|Welzijn
|
|5
|6
|-
|Personen met zorg- en ondersteuningsnood
|
|2
|2
|-
|Open stoel
|
|niet vast
|4
|-
|'''Totaal'''
| 
|'''15'''
|'''20 + 4'''
|}

=== Ledenengagement voorlopige Zorgraad ===
Om deel te kunnen uitmaken van de voorlopige Zorgraad worden een aantal criteria bepaald in een ledenengagement.

Deze criteria zijn :

* Partner zijn binnen eerstelijnszone Dender
* Een actieve werking of vertegenwoordiging van een werking binnen de grenzen van eerstelijnszone Dender
* Denken gericht naar de persoon met zorg- en ondersteuningsnoden
* Flexibel en wendbaar zijn
* Een actieve inbreng tonen tijdens de vergaderingen
* Actieve bijdrage leveren tot het realiseren van de doelstellingen
* Deelname aan werkgroepen binnen de eigen cluster
* Ondertekenen van een gedragscharter
* Een vaste vertegenwoordiging vormen binnen de voorlopige Zorgraad in het kader van de continuïteit waarbij in uitzonderlijke situaties ook één vaste vervanger kan aangeduid worden mits uitgebreid onderling overleg tussen vaste vertegenwoordiger en vervanger

=== Timeframe samenstelling voorlopige Zorgraad ELZ Dender ===
[[Bestand:Timeframe samenstelling voorlopige zorgraad ELZ Dender.png|alt=Timeframe samenstelling voorlopige zorgraad ELZ Dender|geen|miniatuur|516x516px|Timeframe samenstelling voorlopige zorgraad ELZ Dender]]

=== Voorbeeld samenstelling voorlopige Zorgraad ELZ Dender ===

==== PZON ====

* Voorzitter Okra
* Vader van gehandicapt kind – VZW Eindelijk

==== Zorg ====

* Thuisverpleging : Teamcoach Witgele kruis - Zelfstandige Verpleger (VZ Kring)
* Zelfstandige kinesist
* Netwerkhouder Geestelijke Gezondheidszorg - Aalst Dendermonde Sint-Niklaas – Psychische kwetsbaren
* Huisarts uit groepspraktijk (120 Huisartsen - Vehamed – 6 deelgemeenten)
* Zelfstandig diëtiste (tandem) – Kine/logo/ergo/ aan bed thuis bij patiënt

==== Welzijn ====

* Centrumleider LDC (OCMW Dendermonde)
* Projectleider uit Gezinszorg (Familiezorg)
* Projectmedewerker uit (Christelijke) mutualiteiten
* CAW Oost-Vlaanderen – GBO – OCMW
* Directeur kwaliteit en innovatie zorgnetwerk Trento

==== Lokale besturen ====

* Departementshoofd Welzijn – link WOLL – VZ Huis van het Kind - Dendermonde
* Diensthoofd Welzijn - Hamme
* Directeur Ouderenzorg WZC/OCMW Buggenhout <br />
* SEL coördinator
* LMN coördinator